خلیج چابهار بزرگ‌ترین خلیج ایران در حاشیه کرانه‌های دریای عمان است. این خلیج به خاطر شکل حلقه‌ای (Ω) خود در زمین‌شناسی از نوع خلیج‌های امگایی نامیده می‌شود. در نقطه آغاز شرقی این خلیج، شهر چابهار قرار دارد و در پایانگاه غربی آن دماغه پزم. شهر چابهار در خاور و شهر کنارک در باختر کرانه‌های این خلیج واقع‌شده‌اند.
خلیج چابهار با بریدگی طبیعی و استثنایی خود، نزدیک‌ترین آبراه به اقیانوس هند است، و نیز هم‌عرض جغرافیایی بندر میامی در شبه‌جزیره فلوریدای آمریکا بوده و دارای شرایط آب و هوایی دقیقاً مشابه بندر میامی است. این بندر از خوش آب و هواترین بنادر جنوبی ایران به شمار می‌رود.
در قدیم به این منطقه چهار بهار اطلاق می‌شد که به‌تدریج به چابهار تبدیل‌شده است. یکسان بودن و تغییرات اندک آب و هوایی در چهارفصل سال علت اصلی این نام‌گذاری است. قرار گرفتن در مسیر بادهای موسمی شبه‌قاره هند موسوم به مونسون در تابستان چابهار را به خنک‌ترین و در زمستان آن را به گرم‌ترین بندر جنوبی کشور تبدیل کرده است. میانگین درجه حرارت بندر چابهار C◦۲۷ می‌باشد بنابراین همیشه از آب و هوایی معتدل برخوردار است. درجه رطوبت فقط در دو ماه از سال (اردیبهشت و خرداد) بالا می‌رود. میانگین بارندگی سالیانه در این شهرستان ۱۰۵ میلیمتر ثبت‌شده که ۶۴% آن مربوط به ماه‌های دی و بهمن و اسفند است. حداکثر رطوبت ثبت‌شده ۶۷% و حداقل آن ۵۴% می‌باشد.
ازنظر تقسیم‌بندی دمایی گرم‌ترین ماه‌های سال در منطقه، اردیبهشت، خرداد، تیر و مهرماه و سردترین ماه‌های سال دی و بهمن هستند که به علت اقلیم خاص منطقه ناشی از وزش بادهای موسمی از روی اقیانوس هند (مونسون) در ماه‌های تیر، مرداد و شهریور از شدت گرما به‌طور محسوسی کاسته می‌شود.
وضعیت باد در چابهار
در شهرستان چابهار به علت وزش بادهای موسمی هند (جهت باد در تابستان بیشتر از جنوب است) گاه پیشروی مراکز کم‌فشار و جبهه استوایی از اقیانوس هند به دریای عمان طوفان‌های شدیدی را به‌ویژه در این دریا و ساحل آن سبب می‌شود. همچنین وجود منطقه کم‌فشار تابستانی در جنوب فلات ایران وزش بادهای شمال غربی را در بعدازظهرها باعث می‌شود.
بادهای محلی شهرستان چابهار عبارت‌اند از:
۱- گوات شمال با سمت وزش از جنوب به شمال، ۲- گوات گاهر سمت وزش از غرب به شرق (باد خطرناک برای دریانوردی)، ۳- گوریچ، ۴- براتی، ۵- کوش، ۶- واکاتی، ۷- سهلی، ۸- چلیم، ۹- وشی گوات، سمت وزش از شمال به جنوب، ۱۰- زرگوات، سمت وزش از شرق به غرب (از طرف اقیانوس هند) ۱۱- ناشی، سمت وزش از شمال غرب به جنوب شرق (باد سرد).
در منطقه علاوه بر بادهای یادشده، در فصل تیر و مرداد بادهایی از سمت شبه‌قاره هند به نام بادهای مونسون می‌وزند که از اهمیت ویژه‌ای در منطقه برخوردارند. این بادها باعث فرسایش در طبقات سنگی اطراف محیط دریای چابهار و افزایش ارتفاع امواج به وجود آمده می‌شوند.
بادهای غالب چابهار به دو نوع تقسیم می‌شوند:
۱- بادهای محلی یا بادهای مونسون که بندر چابهار را در دو دوره آذر تا بهمن و اردیبهشت تا مهر تحت تأثیر قرار می‌دهند.
۲- توفان‌ها و تندبادهای حاره‌ای نظیر وقوع توفان حاره‌ای گنو [۲] که در آخرین بار در نیمه خردادماه ۱۳۸۶ به وقوع پیوست.
مناطق ساحلی چابهار از یکسو تحت تأثیر بادهای موسمی اقیانوس هند و از طرف دیگر تحت تأثیر جبهه هوای سرد ناشی از کاهش درجه رطوبت مناطق کوهستانی و افزایش رطوبت مناطق پست است. به‌علاوه، این منطقه از خرداد تا اواسط شهریور تحت تأثیر توفان‌های استوایی قرار دارد که از قسمت میانی اقیانوس هند سرچشمه می‌گیرند؛ در این فاصله زمانی دریای عمان متلاطم و مواج است. بادهای موسمی در تغییر دمای منطقه اهمیت ویژه‌ای دارند.
جریان‌های دریایی در چابهار
حرکت افقی و مداوم آب سطح اقیانوس در یک‌جهت معین، جریان اقیانوسی نام دارد. جریان‌های دریایی یا اقیانوسی نقش عمده‌ای در انتقال انرژی و درنتیجه توزیع دما دارند. لذا بر اقلیم مناطق اثرگذارند. جریان آب در خلیج چابهار تحت تأثیر سرعت و جهت باد، اختلاف دما، اختلاف چگالی، اختلاف شوری و آرایش ساختاری خلیج در طول سواحل و بستر آن قرار دارد.
جهت جریان غالب آب در خلیج چابهار از سمت جنوب شرق است و ارتفاع امواج در خلیج و دریای آزاد پیرامون آن بین cm20 تا cm380 متغیر می‌باشد و همچنین در مرکز خلیج به علت برخورد امواج با سواحل غربی و بازگشت آن‌ها و همین‌طور تغییرات دمای به وجود آمده در آب پدیده موج مرده وجود دارد که ارتفاع آن تا cm250 نیز می‌رسد.
منبع: اقیانوس‌شناسی ایران
